Deze ochtend nog, had Marja van den Ouden om half acht ’s ochtends een schooldirecteur aan de telefoon om een ‘sociaal onveilige situatie’ te bespreken. “De vraag was: hoe pak ik dit aan?”, vertelt Marja. “Heel goed dat iemand belt. Als er iets belangrijk is op zo’n moment: maak het bespreekbaar met betrokkenen.”

Het allerbelangrijkste: zorg dat praten over sociale veiligheid zo normaal is, dat ook ‘ongemakkelijke’ gesprekken makkelijker mogelijk zijn als iemand zich sociaal onveilig voelt of gedraagt. “Wij zijn er heel goed in om te zorgen voor een veilige omgeving voor onze leerlingen”, vult Saskia aan. “Sterker nog: we gaan misschien wel makkelijker het gesprek aan met leerlingen over sociale veiligheid, dan met elkaar. Daar zouden we óók expert in moeten worden.”

Meer aandacht voor sociale veiligheid

Sociale veiligheid is een veelbesproken onderwerp, mede door de media-aandacht voor gebeurtenissen in de televisie-, theater- en sportwereld bijvoorbeeld. Hierdoor krijgt het thema ook in veel organisaties – terecht - meer aandacht. Ook bij Aloysius.

Saskia: “Als ondersteunende diensten Onderwijskwaliteit en HRM maken wij informatie over sociale veiligheid bijvoorbeeld toegankelijker, niet alleen voor leerlingen en ouders maar ook voor medewerkers. Onze vertrouwenspersonen kunnen meedenken als je te maken hebt met sociaal onveilige situaties. We zorgen ervoor dat het voor iedereen heel duidelijk is wie dat zijn, wat ze doen en hoe je ze bereikt bijvoorbeeld.”

Aloysius monitort de beleving van sociale veiligheid elk jaar als er (tevredenheids)peilingen worden gedaan. De resultaten geven een indicatie van wat er leeft onder leerlingen, ouders en collega’s. Ook biedt de Aloysius Academie een mooi scholingsaanbod voor directeuren en teams, denk alleen al aan gesprekstrainingen.

Cultuur ‘onderhouden’

Heldere informatie, duidelijke procedures als je te maken krijgt met sociale onveiligheid, monitoring en training: het is allemaal belangrijk. Toch draait het wat Saskia en Marja betreft in essentie vooral om samen blijven werken aan een cultuur waarin je ook ‘lastige’ dingen kunt delen en waarin je je kwetsbaar durft op te stellen.

“Leiders hebben hierin een voorbeeldfunctie”, vindt Marja. “Maar als het gaat om een veilige werkomgeving en een werkcultuur die dat bevordert, moeten we allemaal leiderschap tonen. Het is ieders opdracht om elkaar in te sluiten, je te verplaatsen in het perspectief van de ander en respectvol in gesprek te blijven over wat je bezighoudt in je werk en werkomstandigheden.”

Juist steeds in dialoog blijven met elkaar, zorgt ervoor dat we onze waardengerichte cultuur ‘onderhouden’. “Wees gezond nieuwsgierig naar de ander en naar andere perspectieven”, nodigt Marja uit. “Dat sterkt je reflectieve vermogen en laat je soms anders kijken naar je eigen overtuigingen.”